Uit de oude doos… Zomereczeem

Dit artikel verscheen in ons ledenblad Gæðingur in 2005.  Exact 20 jaar later is dit onderwerp nog steeds bijzonder actueel. De inzichten die zij aanreikte, gaan nog grotendeels op. Wel fijn en interessant om even opnieuw door te nemen! 

Het zomereczeemseizoen is alweer volop aan de gang. Zowel voor de paarden (en pony’s) die eraan lijden als hun eigenaren een vervelende tijd. Mariëlle de Vries-Mariëlle  heeft haar afstudeerscriptie voor de opleiding veterinair natuurgeneeskundige aan dit onderwerp gewijd. In onderstaand artikel geeft zij een samenvatting van haar bevindingen.

Ik was voorheen altijd in de veronderstelling dat zomereczeem iets was voor IJslanders en Shetlanders. Totdat mijn eigen KWPN-er vlak na zijn castratie aan het einde van de zomer 1999 zomereczeem ontwikkelde. Normaal begint zomereczeem in het voorjaar, bovendien bleef bij hem de jeuk tot ver in de herfst. Voor mij stond daardoor vast dat zomereczeem meer is dan alleen de overgevoeligheid op een klein mugje. Het was een uitdaging om naar dieper gelegen oorzaken te zoeken. Daarnaast kwam ik erachter dat veel meer warmbloedpaarden en warmbloedpony’s aan deze aan- doening bleken te lijden.

Wat is zomereczeem?

Zomereczeem is hetzelfde als staart- en maneneczeem. Het is een jaarlijks terugkerende, seizoensgebonden huidaandoening die niet besmettelijk is. Het gaat gepaard met hardnekkige jeuk, waardoor de paarden die deze aandoening hebben zich vaak tot bloedens  toe  openschuren of zichzelf openbijten.

In principe hebben de betreffende paarden er van maart tot oktober last van. Er is een tendens dat het steeds later begint en ook later ophoudt. De weersomstandigheden zijn hier ook van invloed op. In de eerste twee à drie levensjaren komt deze aandoening eigenlijk niet voor. Verder kan zomereczeem in elk levensjaar beginnen. In principe verergeren de klachten jaarlijks.

Zomereczeem mag niet verward worden met jeuk door:

• (schurft-)mijten
• luizen
• schimmels
• aarsmaden (gele eitjes rondom de anus)
• wassen met verkeerde middelen
• voedselallergie of zomerwonden.

Door goed onderzoek en eventueel een huidschraapsel in het laboratorium te Iaten onderzoeken, kunnen deze mogelijkheden onder- zocht en mogelijk uitgesloten worden.

Factoren die van invloed zijn op het ontwikkelen van zomereczeem

Over één ding is bijna iedereen het wel eens. Dat is dat de uiteindelijke oorzaak ligt bij het vervelende Culicoides mugje. Maar: waarom is het ene paard er wel gevoelig voor en het andere niet? Of zijn sommige paarden om de één of andere reden aantrekkelijker voor deze mug? Hoe komt dat dan? Of is de Culicoides mug slechts de druppel die de emmer doet overlopen?

Zelf geloof ik steeds meer in het Iaatste. Het betreffende lichaam heeft het al erg moeilijk, waardoor het overgevoelig reageert op het mugje. Vervolgens raakt het paard in een vicieuze cirkel van jeuk en overgevoeligheid. Deze vicieuze cirkel is moeilijk te doorbreken. Symptoombestrijding én aanpak van de dieper gelegen inwendige oorzaak zijn nodig.

Oorzaken

Vaak denkt men dat zomereczeem erfelijk is. Mijn eigen visie is dat de aandoening op zich niet erfelijk is, maar één of meer van de volgende oorzaken kunnen dit wel zijn.

1. Verstoorde stofwisseling
   Bij paarden die ondanks een verstoor- de stofwisseling geen eczeem ontwikkelen, zie je vaak andere klachten, zo- als weinig werklust, vocht in de benen, hoefbevangenheid, hoest, of overgevoeligheid (nervositeit) voor invloeden van buitenaf.
2. Verstoorde darmflora
   De darmflora raakt gemakkelijk verstoord door bijvoorbeeld een verstoor- de stofwisseling (zie punt1), bedorven voer (schimmel, gisting), antibiotica.
3. Verstoorde spijsvertering
   Door een langdurig verstoorde darm- flora raakt de hele spijsvertering van slag.
4. Stress
   Stress is iedere verandering op het fysieke,mentale en emotionele vak de lichamelijke baan kan verstoren.
5. Vaccinatie

Reguliere behandelingswijzen

Het grootste nadeel van reguliere middelen is dat er meestal ongewenste bijwerkingen uit voortvloeien. Inwendige vervuiling stapelt zich op, waardoor overbelasting van met name de lever ontstaat. Volledigheidshalve wil ik toch een aantal van deze middelen noemen:

• Corticosteroïden (inwendig of in smeersels verwerkt)
• Insecticiden 
• Insectwerende middelen 
• Antihistaminica 
• Desensibilisatie

Natuurgeneeskundige mogelijkheden

Onder natuurgeneeskundige mogelijkheden vallen maatregelen en middelen voor in- en uitwendig gebruik. Niet alle onderstaande maatregelen hebben specifiek met natuurgeneeskunde te maken. Ik heb er toch voor gekozen om ze allemaal hier te plaatsen aan- gezien in de natuurgeneeskunde over het algemeen uitgebreider stilgestaan wordt bij maatregelen, naast het gebruik van middelen:

• minder vaccineren
• zorg liever voor een goede weer- stand. ook antibioticagebruik en andere allopathische middelen dienen met enige terughoudendheid toegediend te worden.
• voerrantsoen bekijken en eventueel aanpassen
• weidebeheer eventueel aanpassen
• bepaalde tijden op stal houden
• speciale deken
• het paard naar zee verhuizen
• borstelframe

Middelen voor inwendig gebruik

Een individuele aanpak is naar mijn mening de beste aanpak, waarbij je voor elk paard een volledige anamnese afneemt. Je kijkt daarbij naar fysieke, emotionele en energetische problemen en aandachtspunten. Natuurlijke middelen die daarbij over het algemeen in het behandelplan passen zijn:

• reinigingskuur: om inwendige vervuiling kwijt te raken en de darmwand te versterken
• probiotica: om goede darmbacteriën toe te voegen waardoor er een betere voedselvertering plaats kan vinden
• anti-oxidanten. helpen bij de afbraak en afvoer van afvalstoffen
• kruiden: om de weerstand te verhogen, nieren en lever te ondersteunen, om bloedzuivering te bevorderen en om stofwisseling en totale spijsvertering te stimuleren
• homeopathie: kan met één goedgekozen middel het paard in zijn totaliteit beter in balans brengen
• bachbloesemremedies: kunnen gemoedstoestand positief beïnvloeden, waardoor bijvoorbeeld stress verminderd kan worden
• Er zijn diverse kant-en-klare middelen op de markt, zoals Culivetsem & Al- lergitum, Dermatal, Cojosol producten, Perfect Skin Treatment en Ökozon.
• Verder is er de bloedmethode: eigen bloed uit de halsader wordt onderhuids of in een spier teruggespoten in hals of borst, of eigen bloed wordt afgenomen en gemengd met homeopathische complexmiddelen van Heel. Dit mengsel wordt weer bij het betreffende paard teruggespoten.

Middelen voor uitwendig gebruik 

Het is belangrijk om bij de eerste verschijnselen van zomereczeem een na- tuurlijk middel voor uitwendig gebruik in te zetten om symptomen te verlichten. Tegelijkertijd dient gekeken te worden wat inwendig aan de oorzaken gedaan kan worden. Je kunt daarbij denken aan: Defy the fly, Silitch, Cojo sol, Sweet ltch, D-itch lotion. Zelf heb ik duidelijke verbetering gemerkt bij het smeren van een mengsel dat in hoofdlijnen op hetzelfde neerkomt als Silitch. Ook het smeren met biogarde, met groene leem of Urtical-cinpoeder wordt toegepast.

Conclusie en aanbevelingen

In de meeste gevallen van zomereczeem is de oorzaak te vinden in problemen met de spijsvertering. Dit kan indirect door vaccinatie en stress zijn, of direct door overbelasting van de spijsvertering of antibioticagebruik. Deze oorzaak dient inwendig aangepakt te worden. Middelen voor uitwendig gebruik kunnen noodzakelijk zijn voor het welbevinden van het paard. Deze werken als symptoombestrijder, maar lossen het probleem niet op. Vaak is het nadeel bij reguliere behandelingen dat er bijwerkingen ontstaan die wellicht ernstiger zijn dan de kwaal. Daarnaast wordt het lichaam extra belast met gifstoffen, waarvan we juist hebben geleerd dat deze een belangrijke oorzaak kunnen zijn bij het ontwikkelen van zomereczeem.

Op grond van bovenstaande kom ik tot de volgende aanbevelingen:

• Werk zo veel mogelijk met natuurlijke middelen
• Gebruik uitwendig een middel dat de symptomen verzacht of wegneemt
• Zoek naar de inwendige oorzaken
• Bekijk welke maatregelen en middelen verbetering kunnen brengen bij deze oorzaken en pas ze toe. 
• Schakel een natuurgeneeskundige in. Hij/zij neemt alle tijd om uw paard met al zijn aspecten te onderzoeken. 
• Het behandelen van een paard met zomereczeem vraagt veel tijd. Dit dier heeft dagelijks aandacht en een goede verzorging nodig. Uw paard is het waard! 

www.hipposeternity.nl